Tom De Beule
Product Specialist snellooppoorten
Maak contact met de auteur
Telefoonnummer
E-mail
BLOG
Een gids over over ATEX-zones en -richtlijnen: explosiegevaarlijke omgevingen
2025-02-25
2 min read
Explosiegevaar is een ernstig risico in bepaalde werkomgevingen. Denk aan fabrieken, opslagplaatsen of installaties waar met brandbare stoffen wordt gewerkt. In zulke omgevingen is de kans op een explosieve atmosfeer reëel, en daarom zijn duidelijke richtlijnen zoals ATEX essentieel. In deze blogpost leggen we op een heldere manier uit wat een explosiegevaarlijke omgeving is, hoe ATEX werkt, en wat je moet weten als bedrijfseigenaar of veiligheidsverantwoordelijke.
Wat is een explosiegevaarlijke omgeving?
Een explosiegevaarlijke omgeving is een ruimte waar ontvlambare gassen, dampen of stofdeeltjes in combinatie met zuurstof aanwezig zijn. Hierdoor kan een explosieve atmosfeer ontstaan. Als er dan ook een ontstekingsbron is (zoals een vonk of hitte), kan dit leiden tot een explosie.
Zulke ruimtes worden ingedeeld volgens de ATEX-richtlijnen om risico's correct in te schatten en te beheersen.
Wat betekent ATEX?
ATEX staat voor "ATmosphères EXplosibles" en verwijst naar 2 Europese richtlijnen die het gebruik van apparatuur en het waarborgen van veiligheid in explosiegevaarlijke omgevingen regelen:
- ATEX 114 (voorheen 94/9/EG): Richt zich op apparatuur en beschermingssystemen die gebruikt worden in explosiegevaarlijke omgevingen.
- ATEX 153 (voorheen 1999/92/EG): Richt zich op de veiligheid van werknemers die in deze omgevingen werken.
Wanneer is ATEX van toepassing?
ATEX is van toepassing in alle situaties waar een explosieve atmosfeer kan ontstaan. Dit geldt bijvoorbeeld voor:
- Olie- en gasinstallaties
- Chemische fabrieken
- Opslagplaatsen van brandbare stoffen
- Voedingsbedrijven die met fijne poeders werken (bv. meel of suiker)
Zodra een risico op explosie aanwezig is, moet je als bedrijf voldoen aan de ATEX-richtlijnen.
Wat is een ATEX-zone?
Explosiegevaarlijke omgevingen worden onderverdeeld in zones, afhankelijk van hoe vaak en hoe lang een explosieve atmosfeer voorkomt.
| Zone | Beschrijving | Voorbeeld |
| 0 | Permanente of langdurige aanwezigheid van explosief gasmengsel | Binnen in een opslagtank |
| 1 | Regelmatig aanwezig tijdens normale werking | Rond vulstations of afsluiters |
| 2 | Zelden en kortdurend aanwezig | Technische ruimtes met goede ventilatie |
| 20 | Permanente aanwezigheid van explosief stofmengsel | Binnen in silo's |
| 21 | Regelmatig stofexplosiegevaar | Rond transportsystemen |
| 22 | Zelden en kortdurend stofexplosiegevaar | Ruimtes met stofophoping bij lekkage |
Wat zijn de ATEX-normen?
De ATEX-normen bepalen welke apparatuur je mag gebruiken in een bepaalde zone. Apparatuur moet voldoen aan specifieke explosieveiligheidscriteria, aangeduid met CE-markeringen en Ex-symbolen. Deze normen zorgen ervoor dat installaties veilig zijn, ook bij een defect of storing.
Hoe herken je een explosiegevaarlijke ruimte?
Een explosiegevaarlijke ruimte herken je aan:
- Aanwezigheid van brandbare stoffen (gassen, dampen, poeders)
- Mogelijke ontstekingsbronnen (elektrische apparatuur, wrijving, hitte)
- Gebrekkige ventilatie
- Verplicht gebruik van Ex-gecertificeerde apparatuur
Vaak zijn deze zones aangeduid met waarschuwingsborden en specifieke signalisatie.
Veelgestelde vragen over ATEX en explosiegevaar
Wat is het doel van de ATEX-richtlijn?
De ATEX-richtlijn wil het risico op explosies minimaliseren door veilige apparatuur te gebruiken en werknemers correct te informeren en te beschermen.
Wie is verantwoordelijk voor ATEX-conformiteit?
De werkgever is verantwoordelijk voor het uitvoeren van een risicoanalyse, het opstellen van een explosieveiligheidsdocument en het toepassen van de juiste maatregelen.
Hoe wordt bepaald of een ruimte explosiegevaarlijk is?
Via een risicoanalyse waarin wordt gekeken naar de aanwezige stoffen, processen, ventilatie en ontstekingsbronnen.
Meer weten over veilige oplossingen voor ATEX-zones?
Neem contact met ons op voor advies of ontdek onze industriële oplossingen voor Ex-omgevingen, want gewone snellooppoorten zijn niét voldoende voor ATEX-zones.